Op zoek naar een nieuwe fiets of e-bike? Dan is het belangrijk om te weten voor welk type versnellingen je gaat kiezen; een derailleur of naafversnelling. De keuze voor het soort versnellingen bepaalt onder andere je rijgedrag, de kettingkast, de hoeveelheid onderhoud en bij elektrische fietsen zelfs de plaatsing van de motor! Bij een racefiets of mountainbike ben je sowieso aangewezen op een derailleur, maar bij e-bikes, stadsfietsen en hybride fietsen is het de moeite waard om de verschillende mogelijkheden te bekijken. Zowel de naafversnelling als de derailleurversnelling heeft zijn voor- en nadelen. In deze blog nemen wij alle voor- en nadelen met je door.

Fiets met naafversnelling

De naafversnelling vind je voornamelijk bij (elektrische) stadsfietsen, waaronder ook transportfietsen en moederfietsen. Vooral bij de recreatieve fietser is de naafversnelling daarom populair. Veruit de meest voorkomende naafversnelling is de Shimano Nexus. Deze komt in verschillende varianten voor met een verschillend aantal versnellingen. Ook de Shimano Alfine is een veel voorkomende naaf.

De Shimano Nexus versnellingsnaaf vind je terug op heel veel stadsfietsen.

Hoe werkt een naafversnelling? 

Bij een naafversnelling zijn de tandwielen helemaal weggewerkt zijn in de naaf van het achterwiel. Als je schakelt wisselen de tandwielen van positie. Dit gebeurt trapsgewijs, al is het sinds een aantal jaar ook mogelijk om traploos te schakelen, met de NuVinci naaf. Een naafversnelling is dus een interne versnelling, waardoor slijtage aan de tandwielen wordt beperkt. Dit zorgt ervoor dat een naafversnelling zeer onderhoudsvriendelijk is. Bovendien zijn er op deze manier geen tandwielen zichtbaar aan de buitenkant. Voor veel mensen die twijfelen tussen een derailleur of naafversnelling geeft het onderhoudsvriendelijke karakter van de naafversnelling de doorslag.

Schakelen

Een naafversnelling heeft een beperkt aantal versnellingen. Dit zijn er minimaal 3 en maximaal 14. De meeste fietsen met een naafversnelling zijn voorzien van 3, 7 of 8 versnellingen. Des te minder versnellingen je hebt, des te groter de stappen tussen de tandwielen zullen zijn, wat ervoor zorgt dat je minder nauwkeurig kunt schakelen. Wanneer je meer versnellingen hebt zul je ook een groter schakelbereik hebben, wat er tevens voor zorgt dat je lichter kunt fietsen. Bij een naafversnelling is het de bedoeling dat je je voeten stilhoudt tijdens het schakelen. Dit betekent dat je minder snel kunt schakelen tijdens het fietsen, maar het betekent ook dat je kan schakelen terwijl je stilstaat, bijvoorbeeld bij een stoplicht.

Voor korte ritten in de stad is een naafversnelling ideaal, zoals op deze Cortina E-U4 Transport. 

Ketting of belt drive

Bij een naafversnelling wordt in de meeste gevallen gebruik gemaakt van een ketting, maar het is ook mogelijk om gebruik te maken van een fiets met riemaandrijving, ook wel belt drive genoemd. Er wordt dan gebruik gemaakt van een kunststof (of carbon) riem. Een belt drive brengt de nodige voordelen met zich mee ten opzichte van een ketting, zoals onderhoudsarm gebruik en een nog stillere rijervaring. Deze aandrijving is enkel mogelijk in combinatie met een naafversnelling, niet met een derailleur.

Gesloten of open kettingkast

Bij een naafversnelling wordt er in de meeste gevallen gebruik gemaakt van een dichte kettingkast. Dit zorgt voor extra bescherming van de ketting, maar ook beschermt het de kleding van de fietser. Zo krijg je bijvoorbeeld geen kettingsmeer aan je broek. Een dichte kettingkast heeft echter als nadeel dat het lastiger is om zelf onderhoud te plegen. Daarom is ook een halfopen kettingkast mogelijk. Bij een belt drive is enkel een halfopen of open kettingkast mogelijk.

Ook op sommige van onze eigen Stuw elektrische fietsen komt een naafversnelling i.c.m. belt drive voor.

Voordelen naafversnelling:

• Onderhoudsarm
• Minder kwetsbaar, dus minder slijtage
• Je kunt gemakkelijk en soepel schakelen
• Je kunt ook schakelen wanneer je niet fietst
• Het schakelen is relatief stil
• Ook mogelijk in combinatie met belt drive
• Er zijn geen tandwielen zichtbaar
• Gesloten, halfopen en open kettingkast mogelijk

Nadelen naafversnelling:

• Je kunt niet schakelen tijdens het trappen
• Je kunt minder nauwkeurig schakelen
• Het aantal versnellingen is beperkt
• Moeilijker om zelf te onderhouden
• Relatief zwaar qua gewicht

Fiets met derailleurversnelling

Vooral onder de sportieve fietsers is de derailleurversnelling populair. Je vindt hem namelijk op iedere mountainbike, racefiets en gravelbike. Ook de meeste hybride fietsen en sportieve elektrische fietsen zijn voorzien van een derailleur, al is bij deze fietsen een derailleur of naafversnelling mogelijk. Shimano is, net als bij de naafversnelling, de belangrijkste fabrikant. De Shimano Deore, Shimano Ultegra en Shimano XT derailleur zijn voorbeelden van veel voorkomende derailleurs. Ook SRAM is een grote fabrikant op dit gebied.

Waarom derailleur?

Een derailleurversnelling is een externe versnelling met open kettingkast. Alle tandwielen zijn zichtbaar vanaf de buitenkant. Het schakelen gebeurt trapsgewijs, waarbij de ketting steeds wisselt tussen de tandwielen. Een derailleur biedt de nodige voordelen. Doordat er verschillende tandwielen zijn, heb je voor elke situatie een passende versnelling. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van meerdere voor- en achterbladen. Hierdoor kan een derailleurversnelling tot wel 30 versnellingen bevatten. Ook is een derailleur lichter en brengt het gebruiksgemak met zich mee, omdat je tijdens het fietsen gewoon door kunt schakelen, zonder dat je je voeten stil hoeft te houden. Deze eigenschappen maken een derailleurversnelling ideaal voor sportieve ritten en het beklimmen van steile hellingen.

De Shimano Deore XT is een veel voorkomende derailleurversnelling.

Onderhoud derailleur en derailleur afstellen

Een nadeel van een derailleur is dat er meer onderhoud aan is vereist ten opzichte van een fiets met naafversnelling. Het schakelmechanisme zit namelijk op het achterwiel en is open, waardoor er makkelijk vuil tussen kan komen en er ook makkelijker slijtage kan optreden, bijvoorbeeld door neerslag. Ook de derailleur afstellen moet regelmatig gebeuren als je soepel wil blijven schakelen. Een voordeel is dan wel weer dat je eenvoudiger zelf onderhoud kan plegen en de derailleur af kan stellen, vanwege de open kettingkast. Let wel op: het is hierbij van belang dat je weet wat je doet. Bij het onderhouden en afstellen van een derailleur is de nodige kennis van fietsen vereist. Om zeker te weten dat het op de juiste manier wordt gedaan, kun je altijd bij ons terecht. Onze monteurs helpen je graag verder!

Een ander nadeel is dat je niet kan schakelen terwijl je stilstaat, wat je met een naafversnelling wel kan. Het is daarom zaak om tijdig terug te schakelen voordat je tot stilstand komt, net zoals je bij een auto doet. Een derailleur kan alleen gebruikt worden in combinatie met een fietsketting. Een belt drive is daarom niet mogelijk bij dit type versnelling.

In onze fietsenwinkel in Heteren vind je veel elektrische fietsen met derailleur, zoals de Cube Kathmandu Hybrid Pro.

Voordelen derailleur:

• Groot bereik in versnellingen
• Licht in gewicht
• Je kunt nauwkeuriger schakelen
• Je kunt doortrappen tijdens het schakelen
• Geschikt voor extreme omstandigheden
• Eenvoudig onderhouden en afstellen van de derailleur door de open kettingkast

Nadelen derailleur:

• Heeft meer onderhoud nodig
• Gevoeliger voor vuil en slijtage
• Je kan niet schakelen als je stil staat
• Niet mogelijk in combinatie met belt drive

 
Een derailleur leent zich uitstekend voor beklimmingen, omdat je snel kan schakelen zonder je voeten stil te houden.

Fietsen zonder versnellingen

Er bestaan ook fietsen zonder versnellingen, denk aan: omafietsen, kinderfietsen of OV-fietsen. Fietsen zonder versnellingen zijn vaak een stuk goedkoper dan fietsen met versnellingen, wat natuurlijk een leuke bijkomstigheid is. Ook zijn er geen versnellingskabels en heb je geen extra onderhoud. Houd er wel rekening mee dat je voor lief moet nemen dat je niet kunt terugschakelen voor je omhoog gaat of terug kan schakelen zodra je naar beneden fietst! Wil je dit wel, dan zul je moeten kiezen voor een fiets met derailleur of naafversnelling.

Wat is beter, derailleur of naafversnelling?

De keuze tussen een derailleur of naafversnelling en het aantal versnellingen dat je nodig hebt, is vooral afhankelijk van waar je je fiets voor wil gaan gebruiken. Zodra je op heuvelachtig terrein of berggebied fietst, zul je het meest plezier gaan hebben van een derailleurversnelling. Je hebt namelijk een groot schakelbereik dankzij de hoeveelheid aan versnellingen. Bovendien hoef je bij een afdaling geen vaart te minderen als je terugschakelt met een derailleurversnelling. Ook als je graag gaat touren of als je op fietsvakantie gaat is een fiets met derailleur een goede keus. 

Wanneer je de fiets vooral in de stad wil gebruiken of voor korte ritten in de omgeving is een naafversnelling een uitstekende keus. Het grootste voordeel is dat je nauwelijks onderhoud hebt en je ook vanuit stilstand kunt terugschakelen, ideaal bij meerdere stoplichten! Of je voor een derailleur of naafversnelling moet gaan, hangt ook af van je persoonlijke voorkeur. De ene persoon vindt het schakelen met een derailleur prettiger aanvoelen tijdens het fietsen, terwijl iemand anders veel fijner fietst met een naafversnelling. 

Met een fiets met naafversnelling, zoals de Gazelle Chamonix C7 HMS, kun je ook schakelen vanuit stilstand.

In onze grote fietsenwinkel in Heteren helpen onze verkoopadviseurs je graag verder met het maken van een keuze. Uiteraard is het mogelijk om fietsen met verschillende versnellingssystemen uit te proberen. Dit kun je doen op onze indoor testbaan met helling.